Шхэн
(машхэ) неперех.
есть, кушать.
Изъявительное наклонение
Настоящее время
Я ем – Сэ
сошхэ.
|
Мы едим – Дэ
дошхэ.
|
Ты ешь – Уэ
уошхэ.
|
Вы едите – Фэ
фошхэ.
|
Он/она ест – Ар машхэ.
|
Они едят – Ахэр
машхэ.
|
Прошедшее время
Я ел – Сэ
сышх́ащ.
|
Мы ели – Дэ
дышхащ.
|
Ты ел – Уэ
ушхащ.
|
Вы ели – Фэ
фышхащ.
|
Он ел – Ар
шхащ.
|
Они ели – Ахэр
шхащ.
|
Будущее время
Я буду есть – Сэ сышхэ́нущ.
|
Мы будем есть – Дэ дышхэнущ.
|
Ты будешь есть – Уэ ушхэнущ.
|
Вы будете есть – Фэ фышхэнущ.
|
Он/она будет есть – Ар шхэнущ.
|
Они будут есть – Ахэр шхэнущ.
|
Отрицательная форма
Настоящее время
Я не ем. – Сэ сы́шхэкъым.
|
Мы не едим. – Дэ дышхэкъым.
|
Ты не ешь. – Уэ ушхэкъым.
|
Вы не едите. – Фэ фышхэкъым.
|
Он/она не ест. – Ар шхэкъым.
|
Они не едят. – Ахэр шхэкъым.
|
Прошедшее время
Я не ел. – Сэ сышха́къым.
|
Мы не ели. – Дэ дышхакъым.
|
Ты не ел. – Уэ ушхакъым.
|
Вы не ели. – Фэ фышхакъым.
|
Он не ел. – Ар шхакъым.
|
Они не ели. – Ахэр шхакъым.
|
Будущее время
Я не буду есть. – Сэ сышхэ́нукъым.
|
Мы не будем есть. – Дэ дышхэнукъым.
|
Ты не будешь есть. – Уэ ушхэнукъым.
|
Вы не будете есть. – Фэ фышхэнукъым.
|
Он/она не будет есть. – Ар шхэнукъым.
|
Они не будут есть. – Ахэр шхэнукъым.
|
Повелительное наклонение
Ешь – Шхэ.
|
Ешьте – Фы́́шхэ.
|
Не ешь – Умышхэ.
|
Не ешьте – Фымы́шхэ.
|
Вопросительное наклонение
Настоящее время
Я ем? – Сэ сы́шхэрэ?
|
Мы едим? – Дэ дышхэрэ?
|
Ты ешь? – Уэ ушхэрэ?
|
Вы едите? – Фэ фышхэрэ?
|
Он/она ест? – Ар шхэрэ?
|
Они едят? – Ахэр шхэрэ?
|
Прошедшее время
Я ел? – Сэ сышха́?
|
Мы ели? – Дэ дышха?
|
Ты ел? – Уэ ушха?
|
Вы ели? – Фэ фышха?
|
Он ел?/Он ела? – Ар шха?
|
Они ?ели – Ахэр шха?
|
Будущее время
Я буду есть? – Сэ сышхэ́ну?
|
Мы будем есть? – Дэ дышхэну?
|
Ты будешь есть? – Уэ ушхэну?
|
Вы будете есть? – Фэ фышхэну?
|
Он/она будет есть? – Ар шхэну?
|
Они будут есть? – Ахэр шхэну?
|
Примеры:
Уэ пщэдджыжьым ушха?
– Ты утром ел?
Сэ нобэ пщэдджыжьым
сышхакъым. – Я сегодня
утром не ел.
Маринэрэ, Муратырэ машхэ.
– Марина и Мурат едят.
Си анэмрэ сэрэ дошхэ.
– Моя мать и я едим.
Дэ иджипсту дышхэнущ, уэри
ушхэну? – Мы сейчас
будем есть, ты тоже поешь?
КъакIуэ
уэри шхэ. – Иди к нам и
ты ешь.
Ахэр шэджагъуашхэ шхакъым.
– Они не обедали.
Фэ пщыхьэщхьэшхэ фшха?
– Вы ужин ели?
Хьауэ, иджыпсту дышхэнущ.
– Нет, сейчас поедим.